Er is maar weinig in Helmond dat in de afgelopen honderd jaar niet of nauwelijks veranderd is. Een voorbeeld daarvan is stadspark De Warande. Of, zoals de Helmonders zeggen, De Vraand. Het is een populair gebied waar je heerlijk kunt wandelen. Maar het heeft ook een rijke geschiedenis.
Warande: wat betekent het eigenlijk? Het was een terrein dat door hekken, heggen of sloten was omgeven om er wild in opgesloten te houden, en het diende als jachtterrein. De huidige warande is een relatief klein overblijfsel van zo’n jachtterrein uit 1314. Het park bestond toen hoofdzakelijk uit bos en weiland. Het werd omschreven als een wildernis.
Vermoedelijk is aan het begin van de vijftiende eeuw een nieuw bos aangelegd en werd het oude bos als het Oude Park aangeduid. Het nieuwe bos, dat veel kleiner was dan het oude, werd aangelegd op de locatie van de huidige Warande.
Rond 1800 noemde men het nieuwe bos Het Park. Het was toen het populairste wandelgebied van Helmond. Omdat de tuin rond het kasteel ook zo werd genoemd, werd die naam aangepast. De kasteeltuin werd definitief Het Park genoemd en het nieuwe bos heette voortaan De Warande. Volg je het nog? De huidige vorm van de Warande is in de achttiende eeuw ontstaan. De oudste bomen in het park zijn tussen 1834 en 1850 geplant.
Er werd ook nog een kluizenaarswoning gebouwd in De Warande. Een zekere Joost Willem kreeg toestemming om in het bos een kluis te bouwen waarin hij zijn leven lang zou kunnen verblijven. Gezellig in zijn eentje.
Na zijn dood liet de heer van Helmond de woning verbouwen tot een soort jachthuis. In 1879 werd de kluis verbouwd tot een woonhuis met ruime landheerkamers en een veranda. In 1935 werd er een theeschenkerij met kinderspeeltuin in gevestigd. Twee jaar later kwam daar nog een hertenparkje bij. Nadat het ook nog een tijdje als tingieterij was gebruikt, werd de kluis in 1961 afgebroken om plaats te maken voor restaurant De Hoefslag, dat later werd omgedoopt tot Warande Park Restaurant. Het adres is nog steeds De Kluis 2. In 1980 werd de bostuin aan het openbare gebied rondom het restaurant toegevoegd.
Leuk weetje: Carnavalsvereniging De Keiebijters heeft een aantal bijzondere bomen geschonken aan het park. Dit gedeelte noemen we nog steeds Het Keiebijtersbos.
En dan is er natuurlijk ook het grafeiland waar de Helmondse familie Wesselman begraven ligt. Maar dat is een bijzonder verhaal op zich. Wordt vervolgd.
Bron: (H. Vogels, Heemkundekring Helmont)